آشنایی با زبانهای مارکآپ
یک زبان مارکآپ زبانی است که برای تعریف ساختار و نمایش متن طراحی شده است.
واژهی «مارکآپ» (markup) برگرفته از عبارت «علامتگذاری روی نسخههای کاغذی» (marking up) است؛ به معنای دستورالعملها و اصلاحاتی که ویراستاران روی نسخههای دستنویس نویسندگان اعمال میکنند، یا زمانی که خواننده بخشی از متن را برجسته و نشانهگذاری (هایلایت) میکند.
برای مثال، HTML یا HyperText Markup Language یکی از شناختهشدهترین زبانهای مارکآپ است. در یک فایل متنی مانند فایل HTML، اجزای محتوا با «تگ»ها نشانهگذاری میشوند تا هدف و نقش هر بخش مشخص شود:
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<title>HTML Example Code</title>
</head>
<body>
<h1>Learning and Practicing</h1>
<p>Markdown made writing simple.</p>
</body>
</html>
در مثال بالا:
<h1>نشان میدهد که «Learning and Practicing» یک تیتر اصلی است.<p>مشخص میکند که متن داخل آن یک پاراگراف است.
نمونههای مشهور دیگر زبانهای مارکآپ عبارتاند از:
- LaTeX: برای پردازش اسناد علمی و ریاضی
- XML: برای ذخیرهسازی و تبادل داده
- Markdown: برای نوشتن مستندات و متنهای ساده با قالببندی
برخلاف زبانهای برنامهنویسی که به سیستم دستورالعمل میدهند، زبانهای مارکآپ بیشتر به توصیف و سازماندهی محتوا میپردازند.
زبانهای نشانهگذاری سبک (Lightweight Markup Language) با نگارشی ساده و ظریف طراحی شدهاند تا نوشتن و خواندن متن خام آسان باشد. این زبانها بهخصوص در موقعیتهایی کاربرد دارند که لازم باشد هم متن خام و هم خروجی رندر شده سند خوانا باشد. مارکدون یکی از شناختهشدهترین نمونهها است.
پیدایش مارکدون
زبان مارکدون در سال ۲۰۰۴ و با همکاری آرون شوارتز خلق شد. هدف اصلی آن سادهسازی نوشتن متنهای قالببندیشده بود، بهگونهای که متن خام بهراحتی قابل خواندن باشد و هم بتوان آن را به XHTML یا HTML معتبر تبدیل کرد.
در سال ۲۰۰۶ گروبر اولین نسخه Markdown را به عنوان یک پروژه منبع باز منتشر کرد و به دیگران اجازه داد تا در توسعه آن مشارکت کنند.
بر خلاف زبانهای نشانهگذاری پیچیده مانند HTML یا Rich Text Format، مارکدون طوری طراحی شده که متن نوشتهشده در حالت خام خوانا و طبیعی به نظر برسد، بدون آنکه پر از تگها و دستورهای قالببندی باشد. ایدهی آن از سبک ساده و خوانای ایمیلهای متنی الهام گرفته شده است.
در اوایل دهه ۲۰۰۰، نوشتن برای وب کار دشواری بود؛ وبلاگها تازه شکل گرفته بودند و پلتفرمهای بلاگنویسی امکانات محدودی داشتند. برای ایجاد محتوای قابل قبول، اغلب باید HTML را یاد میگرفتید.
برای مثال، وبسایت شرکت اپل در سال ۱۹۹۷ چنین شکلی داشت:
گروبر با هدف بازگرداندن فرآیند نوشتن اسناد دیجیتال به دست نویسندگان، به جای برنامهنویسان، مارکدون را طراحی کرد تا همه بتوانند به راحتی بنویسند و متون زیبا تولید کنند.